Jak pomóc dziecku stworzyć dobre nawyki w korzystaniu z technologii
Żyjemy w czasach, w których bez wątpienia króluje technologia. Nasza codzienność wydaje się dzięki temu dużo lepsza – mamy błyskawiczny dostęp do wszystkiego – książek, filmów, przepisów, wiadomości, wszystkkich możliwych informacji, łącznie z mapami, na których widać aktualny ruch na drodze. Możemy błyskawiczenie zamówić sobie taksówkę, zrobić zakupy w sklepie internetowym, czy zamówić jedzenie z dostawą do domu. Czy to wszystko nie jest wspaniałe?
Tak, to wszystko zwiększa jakość naszego życia, a jednocześnie jest powodem wielu zmartwień wspólczesnych rodziców. W życiu naszych dzieci obecne są iPady, tablety oraz smartfony.Wielu z nas, rodziców – martwi się o przyszłość swoich dzieci w tym cyfrowym świecie. Mamy wiele pytań, na które nieraz ciężko samemu odpowiedzieć. Poniżej znajduje się kilka propozycji dotyczących wspierania dziecka w korzystaniu z technologii.
Ustal zasady korzystania z urządzeń cyfrowych – warto ustalić Ile czasu dziecko powinno spędzać przed telewizorem, przed komputerem, I-Podem czy telefonem komórkowym.
Dobrze jest ustalić Ile czasu dziecko będzie poświęcać na zabawę, czytanie, czas z rodziną i obowiązki domowe. W wielu rodzinach dużo lepiej jest wprowadzać i utrzymywać nowe zasady, gdy są one ustalone na piśmie. Już małe dziecko, jeśli tylko rozpoczyna korzystanie ze świata cyfrowego, powinno znać zasady (ile czasu może spędzić na danym urządzeniu). Zwykle dużo lepsze efekty daje ustalenie stałych zasad, a nie jako pojedyńcze ustalenie rodzica (zrobione w danym momencie, jako odpowiedź na pytanie – czy mogę dzisiaj trochę pograć?). Zanim dziecko zacznie korzystać z urządzenia, warto ustalić z nim, co planuje robić potem, gdy już skończy się czas jego korzystania z urządzenia (wtedy łatwiej będzie dziecku przerwać czas spędzony w świecie cyfrowym). Najlepiej by było, aby bezpośrednio po korzystaniu z urządzenia, dziecko nie miało zaplanowanego jakiegoś obowiązku (czy mało ulubionego zadania), ale coś, co kojarzy się mu przyjemnie.
Wśród zasad, warto ustalić także obszary w domu, w których nie korzysta się z urządzeń cyfrowych. Obszary te powinny dotyczyć jadalni, a szczególnie podczas jedzenia wspólnych, rodzinnych posilkow. Innym ważnym obszarem, w którym warto ograniczyć korzystanie z technologii jest sypialnia. Warto ograniczać dzieciom spędzanie czasu z urządzeniami cyfrowymi w swoim zamkniętym pokoju. A najważniejsze jest, aby wyeliminować urządzenia na pół godziny przed pójściem dziecka spać.
– samochód – aby podczas jazdy można było porozmawiac i opowiedzieć sobie, co wydarzyło się danego dnia w naszym życiu, jakie mamy troski i radości. Aby rozmowa nie ograniczała sie tylko do: – “jak bylo w szkole”? -odpowiedź dziecka: “dobrze”. I tyle. I tu nie chodzi tylko o to, aby rodzic otrzymywal informacje od dziecka, ale także aby sam dzielil sie tym, co się u niego wydarzyło.
Wybierz programy, z których dziecko moze korzystać. Jeśli chodzi o młodsze dziecko – rodzic sam powinien dostarczyć dziecku programów, kierując się zainteresowaniami dziecka. Niedopuszczalne jest aby małe dziecko dostało dostęp do urządzenia, które posiada internet i bez konkretnych instrukcji czy zabezpieczeń ze strony rodzica, samodzielnie poruszało się po sieci. Jeśli rodzic będzie chciał, aby dziecko skorzystało z urządzenia z internetem, należy się upewnić, że jest to dla dziecka bezpieczne (że nie będzie oglądało treści, które je przestraszy).
W przypadku nieco starszych dzieci – idealny scenariusz wyboru odpowiednich programów powinien wyglądać tak, że rodzic siada razem z dzieckiem i wspólnie ustalacie z jakich programów dziecko będzie korzystało. Chodzi tu zarówno o programy w telewizji, jak i aplikacje w telefonie, a także filmiki na YouTube oraz gry w które dziecko będzie grało (ustalenie powinno dotyczyć każdego urządzenia).
Jeśli chodzi o filmiki na YouTubie warto korzystać z YouTube Kids, w przypadku młodszych dzieci. Pamiętajmy, że w wielu kreskówkach znalezionych przypadkowo – dziecko może znaleźć treści, które nie będą dla niego odpowiednie. W takich filmikach jest często dużo przemocy, a także treści o zabarwieniu seksualnym ( ktorych dziecko nie rozumie, ale te tresci pozostają w jego pamięci).
Dotrzymuj dziecku towarzystwa przy korzystaniu ze świata cyfrowego – jest to bardzo ważne zwłaszcza w przypadku młodszych dzieci, ale również jest godny zastosowania w przypadku nastolatków, które chcą skorzystać z nowej aplikacji, nowego programu lub nowej gry. Ważne jest także ( zwłaszcza w przypadku starszych dzieci), aby od czasu do czasu usiąść razem z dzieckiem i porozmawiać o tym, co lubi w świecie cyfrowym, co mu się najbardziej podoba, a co najmniej.
Co może wtedy zrobić rodzic? Jeśli wprowadzamy jakieś urządzenie w życie dziecka po raz pierwszy – pokażmy i dokładnie wytłumaczmy dziecku, co to jest za urzadzenie, które dostaje do ręki oraz jak z niego korzystac. Nie liczmy na to, że dziecko samo znajdzie odpowiednie przyciski, a następnie znajdzie tam właśnie to, co go w danym momencie zainteresuje.
Bardzo ważne jest również to, aby w przyszłości towarzyszyć dziecku w jego grach czy oglądaniu filmików. Jest to ważne dlatego, aby wiedzieć jak dziecko przeżywa daną sytuację. Jest to też dobry sposób na pokazanie dziecku, że technologia nie jest tylko przedmiotem zakazów i nakazów, ale też może być świetną okazją do spędzenia czasu z rodzicem. Dziecko będzie miało możliwość pokazania czegoś rodzicowi (wiele dzieci bardzo lubi takie momenty). A najważniejsze jest to, że zarówno rodzic jak i dziecko będą mieli poczucie, że rozwijają swoją relację i wzajemną przyjaźń (co jest ogromnie ważnym elementem rodzicielstwa w świecie cyfrowym).
Technologia zajmuje w życiu dziecka i calej rodziny dosyć ważne miejsce. Warto, aby każdy rodzic uświadomił sobie, że świat bez technologii nie istnieje i już nie będzie istaniał. To, jaką rolę przypiszemy każdemu urządzeniu cyfrowemu w naszym życiu, zależy tylko od nas. I od nas, jako rodziców w dużej mierze zależy to, co na temat technologii będą myślały nasze dzieci.
Wielu rodzicow nadaje wielkie znaczenie technologii, poprzez stosowanie kar i nagród za pośrednictwem urządzeń cyfrowych. Najczęściej wygląda to mniej więcej w ten sposób, że przewinienia dziecka w jakimkolwiek obszarze – kończą się na tym, że rodzic prosi o oddanie urządzenia, z którego dziecko najbardziej lubi korzystać (może to być telefon, laptop,czy iPad. Często również jako karę – rodzice zabierają dziecku grę lub czas spędzony przed telewizorem).
Z kolei – gdy dziecko (według oceny rodzica) zachowuje się dobrze lub zrobiło coś, z czego rodzic jest zadowolony, bardzo często zdarza się ż w formie nagrody, dziecko dostaje dodatkowy czas spędzony w świecie cyfrowym.
Wielu rodzicow mówi: ale ten sposób kar i nagród działa – dziecko robi sie posłuszne, zaczyna mnie słuchać. Czy faktycznie zależy nam tylko na tym aby dziecko posłusznie wykonało nasze polecenie? Takie działanie rodzica wyraźnie daje dziecku znać, że technologia jest ważnym przedmiotem “przetargu” pomiędzy nim a rodzicem. Dziecko zaczyna rozumieć, że jeśli będzie robić to, co chce rodzic, będzie ono mogło spędzać więcej czasu w świecie cyfrowym. W ten sposób automatycznie uczymy dziecko, że wiele znaczących wartości jest nieważne – ważne jest tylko wykonanie polecenia rodzica. Ucząc dziecko posłusznego wykonywania poleceń – dajemy mu przekonanie, że to samo dotyczy wszystkich innych środowisk, w których dziecko będzie się obracać. Czy chcemy, aby nasze dziecko było posłuszne rówieśnikom, którzy w zamian za posłuszeństwo będą oferować naszemu dziecku różne “nagrody”? Czy naprawdę chcemy tylko posłusznego dziecka, dla którego największą wartością będzie technologia? Czy może chcemy wychować człowieka mającego swoje zdanie, którego bez lęku będziemy mogli wypuścić w szeroki świat, obdarzając go swoim zaufaniem?
Wielu rodziców zastanawia się, co można zrobić, aby jego dziecko nie spędzało długich godzin w świecie cyfrowym. Jednym z rozwiązań jest uczenie krytycznego myślenia dotyczacego technologii.
W jaki sposób to można robić? Najprościej jest zacząć od zadawania pytań dziecku.
Jeśli chcesz aby twoje dziecko było rozsądnym użytkownikiem dzisiejszej technologii – jako rodzic powinieneś wprowadzić dziecko w świat samodzielnego podejmowania decyzji . Dlaczego? Aby dziecko w indywidualny i niezależny sposób potrafiło dostrzec różnicę pomiędzy tym, co jest dobre a co złe. Czego mogą dotyczyć pytania zadawane dziecku? Pytania mogą dotyczyć tego, co dziecko obejrzało, co mu się najbardziej podobało, jaki bohater wzbudził jego sympatię i jakie cechy posiadał ten bohater. Te pytania mogą dotyczyć także ulubionych gier, seriali, czy nowych Aplikacjii, ktore dziecko chce używać lub zaczęło juz używać. Nie mogą to byc rozmowy w stylu: ” ja Ci powiem co jest najlepsze, bo jestem twoim rodzicem i lepiej sie na tym znam”. Nie można też robić monologu, czy wykładu dziecku. Takie rozmowy nie przyniosą rezultatu, jeśli nie bedzie w tym dialogu – czyli raz mówi rodzic, a nastepnie mówi dziecko. W tym czasie gdy jedna osoba mowi, druga słucha. Naczelną zasadą powinien być wzajemny szacunek i nie przerywanie wypowiedzi, zanim się ona nie zakończy oraz wyrażanie swojego zdania z empatią i zrozumieniem potrzeb dziecka. Zdecydowaną większość czasu rodzic powinien poświęcić na słuchanie dziecka, niż mówienie.
Pokaż dziecku na swoim włanym przykładzie, jak w zdrowy sposób korzystać z technologii. Pokaż, że zasady powinny obowiązywać wszystkich członków rodziny, nie tylko dzieci. Jeśli ustalasz limity czasowe dla swoich dzieci, to pokaż im, że ty również umiesz się trzymać wyznaczonych zasad (które wyznaczysz dla siebie i głośno będziesz o tym mówić, aby dzieci o tym wiedziały – możesz ustawić timer, a gdy zadzwoni powiedz głośno: ” skończył się mój czas przy ekranie, muszę wyłączyć”). Pokaż im również, że potrafisz w rozsądny sposób korzystać ze swojego telefonu. Warto, aby dzieci widziały, że potrafisz odłożyć swój telefon z dala od siebie (powiedz to na głos “Teraz odkładam telefon na półkę i przez pół godziny / godzinę nie będę z niego korzystać). Pokaż też w codziennym życiu, jak powinno wyglądać zjadanie posiłków, bez zaglądania do urządzeń. Bądź przykładem i wsparciem dla reszty domowników, podpowiadając i pokazując, jak powinien wyglądać rodzinny posiłek. Idealny scenariusz powinien wyglądać tak, że rodzina zjada posiłek przy stole, gdy wszyscy siedzą na krzesłach ustawionych dookoła stołu, a w pobliżu nie ma żadnych urządzeń cyfrowych, nawet grającego w tle telewizora. W tle może grać spokojna muzyka specjalnie wcześniej przygotowana (koniecznie bez reklam). Pamiętaj, że dobry przewodnik (rodzic) nie krytykuje za podejmowane i nieudane próby dziecka, a raczej towarzyszy i znajduje nowe rozwiązania. Dobry przewodnik potrafi zawsze zauważyć wysiłek dziecka i pochwalić go za to, co pozytywnego wydarzyło się w ciągu dnia. Każdy przewodnik, który jest rodzicem i podejmie się wymienionych zadań, może z całą pewnością liczyć na rezultaty i skuteczność swojego działania.
DODATEK NA KOŃCU – ZAPROSZENIE
Zapraszamy każdego rodzica, który chce w sposób świadomy wychowywać swoje dziecko i uczyć je w jaki sposób w sposób mądry i bezpieczny korzystać z technologii – na nasze warsztaty stacjonarne lub online, poświęcone Dziecku w Świecie Cyfrowym. Wyślij do nas wiadomość aby dowiedzieć się o terminie najbliższych warsztatów.